Trong công việc hàng ngày, dù là tối ưu vận hành, làm marketing hay xây dựng chiến lược kinh doanh, mình nhận thấy một sự thật không thể chối cãi: Trí tuệ Nhân tạo (AI) đã và đang trở thành một người đồng đội không thể thiếu. Tuy nhiên, hiệu quả công việc của người đồng đội này phụ thuộc hoàn toàn vào cách chúng ta “giao việc” cho nó. Đó chính là nghệ thuật và khoa học của Kỹ thuật Viết Prompt (Prompt Engineering).
Mục lục
- I. NGUYÊN TẮC VÀNG: NỀN TẢNG TƯ DUY CỦA MỘT PROMPT HIỆU QUẢ
- II. KHO CÔNG THỨC PROMPT: ÁP DỤNG NGAY CHO MỌI TÁC VỤ
- III. CẨM NANG “ĐỌC VỊ” TỪNG NỀN TẢNG AI LỚN
- IV. KỸ THUẬT BẬC THẦY: KHI PROMPT TRỞ THÀNH MỘT CHIẾN LƯỢC
-
V. GIẢI ĐÁP THẮC MẮC (FAQs): CÁC CÂU HỎI PHỔ BIẾN NHẤT VỀ PROMPT
-
VI. KẾT LUẬN: PROMPT ENGINEERING LÀ MỘT CUỘC ĐỐI THOẠI
Rất nhiều bạn hỏi mình làm thế nào để AI tạo ra kết quả đúng ý, làm sao để viết một câu lệnh (prompt) mà AI “hiểu” và thực thi chính xác. Vấn đề không nằm ở việc AI không đủ thông minh, mà là do chúng ta chưa giao tiếp đúng cách. Giao tiếp với AI không phải là ra lệnh, mà là một cuộc đối thoại có định hướng. Trong bài viết này, Toàn sẽ hệ thống hóa lại toàn bộ kiến thức về prompt engineering, từ những nguyên tắc vàng, các công thức “bất bại” cho mọi tác vụ, cho đến các kỹ thuật bậc thầy để bạn thực sự làm chủ những công cụ AI mạnh mẽ nhất hiện nay như Gemini, ChatGPT, Claude và Midjourney.
I. NGUYÊN TẮC VÀNG: NỀN TẢNG TƯ DUY CỦA MỘT PROMPT HIỆU QUẢ
Trước khi đi vào các công thức phức tạp, chúng ta cần nắm vững nền tảng. Một prompt hiệu quả không phải là một câu lệnh dài dòng, mà là một bản hướng dẫn rõ ràng cho AI. Hãy luôn nhớ rằng, AI là một cỗ máy khớp mẫu cực kỳ tinh vi, không phải một con người có thể “hiểu” ý định của bạn. Vì vậy, việc cung cấp một chỉ dẫn có cấu trúc là chìa khóa thành công.
Xem thêm về các khái niệm AI cơ bản tại: 50 khái niệm cơ bản và quan trọng liên quan đến AI
1. Bốn trụ cột của một Prompt “chuẩn”
Dù bạn sử dụng AI nào, một prompt mạnh luôn được xây dựng trên bốn trụ cột sau đây. Thiếu một trong bốn, kết quả bạn nhận được sẽ rất mông lung.
- Sự Rõ ràng & Cụ thể (Clarity & Specificity): Đây là nguyên tắc tối thượng. Mơ hồ là kẻ thù của AI. Thay vì viết “Viết một bài blog ngắn”, hãy cụ thể hóa: “Viết một bài blog 800 từ giải thích về SEO On-page cho chủ shop online”. AI cần những con số, mục tiêu, đối tượng rõ ràng để hành động.
- Bối cảnh (Context): AI không biết bạn là ai, bạn cần gì, và tại sao bạn cần nó. Hãy cung cấp bối cảnh. Ví dụ: “Tôi là trưởng phòng marketing, đang cần soạn một kế hoạch nội dung cho sản phẩm mới ra mắt là ‘Giày chạy bộ X’. Bối cảnh là sản phẩm này hướng tới người mới bắt đầu chạy bộ.”
- Vai trò (Persona): Đây là một “mẹo” cực kỳ hiệu quả. Hãy gán cho AI một vai trò cụ thể. Câu lệnh của bạn sẽ thay đổi hoàn toàn khi bạn bắt đầu bằng “Bạn là một chuyên gia SEO với 15 năm kinh nghiệm” thay vì không nói gì. Việc này giúp định hình giọng văn, phong cách và chiều sâu kiến thức của kết quả.
- Định dạng (Format): Luôn yêu cầu rõ định dạng đầu ra bạn mong muốn. Điều này giúp bạn tiết kiệm thời gian chỉnh sửa và có thể sử dụng ngay kết quả. Ví dụ: “Hãy trình bày kết quả dưới dạng bảng markdown”, “Xuất ra dưới dạng JSON với các key ‘title’, ‘meta_description’, ‘tags'”, hoặc “Liệt kê các ý chính bằng gạch đầu dòng”.
2. Những lỗi sai “chết người” người mới thường mắc phải và cách khắc phục
Từ kinh nghiệm của bản thân và tổng hợp từ cộng đồng, mình thấy có vài lỗi sai kinh điển mà hầu hết mọi người đều gặp phải khi mới bắt đầu.
Lỗi sai thường gặp | Giải pháp khắc phục |
---|---|
Quá mơ hồ: “Viết về marketing” | Luôn cụ thể hóa bằng công thức 5W1H (What, Who, When, Where, Why, How). |
Quá tải chỉ dẫn: Một prompt dài 1000 chữ với 20 yêu cầu. | Sử dụng Chain Prompting: Chia nhỏ nhiệm vụ thành nhiều prompt đơn giản, thực hiện tuần tự. |
Không lặp lại và tinh chỉnh: Mong có kết quả hoàn hảo ngay lần đầu. | Xem câu trả lời đầu tiên là bản nháp. Dùng các câu hỏi nối tiếp để “gỡ lỗi” và cải thiện. |
Lạm dụng vai trò: Gán vai trò “chuyên gia” nhưng không cung cấp dữ liệu. | Kết hợp vai trò với việc cung cấp “nguyên liệu” (dữ liệu, báo cáo, bài viết) để AI phân tích. |
Hãy nhớ, viết prompt là một cuộc đối thoại. Đừng ngại “trò chuyện”, “phản biện” và “hướng dẫn” AI. Đó chính là cách để bạn có được kết quả vượt mong đợi.
II. KHO CÔNG THỨC PROMPT: ÁP DỤNG NGAY CHO MỌI TÁC VỤ
Lý thuyết là vậy, giờ chúng ta sẽ đi vào thực hành. Dưới đây là các “công thức” mà Toàn đã đúc kết và thường xuyên sử dụng, giúp bạn tối ưu hóa kết quả cho từng nhiệm vụ cụ thể.
1. Công thức cho viết lách & sáng tạo nội dung
Đây là công thức nền tảng cho mọi tác vụ liên quan đến văn bản. Bạn chỉ cần điền vào chỗ trống.
Bạn là một [VAI TRÒ: ví dụ: chuyên gia marketing, copywriter, blogger chuyên về du lịch]. Hãy thực hiện [NHIỆM VỤ: ví dụ: viết một bài blog, soạn một email]. Bài viết này dành cho [ĐỐI TƯỢNG: ví dụ: các chủ doanh nghiệp nhỏ, sinh viên mới ra trường] với mục đích [MỤC ĐÍCH: ví dụ: để giáo dục, để bán hàng]. Giọng văn cần [TÍNH TỪ MÔ TẢ: ví dụ: chuyên nghiệp, gần gũi, hài hước]. Độ dài khoảng [SỐ TỪ] từ. Dưới đây là một ví dụ về văn phong tôi thích: "[DÁN ĐOẠN VĂN MẪU]". Hãy trình bày kết quả dưới dạng [ĐỊNH DẠNG: ví dụ: markdown, danh sách gạch đầu dòng].
Chú ý: Việc cung cấp một đoạn văn mẫu (Exemplar) là cực kỳ quan trọng để định hình giọng văn, hiệu quả hơn nhiều so với việc chỉ dùng tính từ mô tả.
2. Công thức cho tạo ảnh bằng AI (Midjourney, Stable Diffusion, DALL-E, Imagen)
Tạo ảnh bằng AI đòi hỏi một lối tư duy khác biệt, kết hợp giữa mô tả nghệ thuật và các từ khóa kỹ thuật. Công thức chung là tốt, nhưng để thực sự làm chủ, bạn cần “nói” đúng ngôn ngữ của từng nền tảng. Dưới đây là các công thức chi tiết, đã được tối ưu cho từng công cụ tạo ảnh AI phổ biến.
a. Công thức cho Midjourney: Ngôn ngữ của Nghệ thuật và Điện ảnh
Midjourney phản hồi tốt nhất với các prompt ngắn gọn, giàu tính thẩm mỹ và sử dụng các tham số (parameters) để tinh chỉnh. Hãy nghĩ như một đạo diễn hình ảnh.
Công thức: [Loại hình/Phong cách ảnh] of [Chủ thể và mô tả chi tiết], [Bối cảnh và môi trường], [Ánh sáng], [Màu sắc], [Góc máy và bố cục] --parameter1 value1 --parameter2 value2
Ví dụ:
cinematic film still of an old Vietnamese scholar with a long white beard, writing calligraphy in an ancient temple, moody and atmospheric, dramatic chiaroscuro lighting, deep reds and gold tones, close-up shot on his hands and the brush --ar 16:9 --v 7.0 --style raw
Phân tích công thức:
- Loại hình/Phong cách:
cinematic film still
(một khung hình từ phim điện ảnh). Các từ khóa khác: illustration, portrait photography, landscape painting… - Chủ thể & Mô tả:
an old Vietnamese scholar with a long white beard, writing calligraphy
(mô tả rõ ràng đối tượng chính và hành động). - Bối cảnh:
in an ancient temple
. - Ánh sáng & Không khí:
moody and atmospheric, dramatic chiaroscuro lighting
(ánh sáng tương phản mạnh, tạo kịch tính). Các từ khóa khác: soft light, golden hour, neon lighting… - Màu sắc:
deep reds and gold tones
(tông màu đỏ sẫm và vàng kim). - Góc máy & Bố cục:
close-up shot on his hands and the brush
(cận cảnh). Các từ khóa khác: wide-angle shot, bird’s-eye view, rule of thirds… - Tham số (Parameters):
--ar 16:9
: Thiết lập tỷ lệ khung hình 16:9.--v 7.0
: Sử dụng phiên bản Midjourney 7.--style raw
: Giảm bớt phong cách mặc định của Midjourney để ảnh chân thực và ít “ảo” hơn.--s 250
: Tham số “stylize” (0-1000) điều chỉnh mức độ nghệ thuật hóa.
b. Công thức cho Stable Diffusion: Quyền kiểm soát tuyệt đối
Điểm mạnh nhất của Stable Diffusion là khả năng kiểm soát chi tiết thông qua Positive Prompt (những gì bạn muốn) và Negative Prompt (những gì bạn không muốn), cùng với việc điều chỉnh trọng số.
Công thức:
Positive Prompt: (Quality tags), (Subject), (Action/Pose), (Detailed description), (Environment/Background), (Style/Artist keywords)
Negative Prompt: (Undesired elements: ugly, deformed, extra limbs, blurry, watermark, text)
Ví dụ:
Positive Prompt: (masterpiece, best quality, 8k), a beautiful young woman with flowing red hair, sitting on a rock by a waterfall, ethereal fantasy, detailed face, (glowing mushrooms:1.2), art by Artgerm and Greg Rutkowski
Negative Prompt: (deformed, distorted, disfigured:1.3), poorly drawn, bad anatomy, wrong anatomy, extra limb, missing limb, floating limbs, (mutated hands and fingers:1.4), disconnected limbs, mutation, mutated, ugly, disgusting, blurry, amputation
Phân tích công thức:
- Positive Prompt: Bắt đầu với các từ khóa chất lượng (
masterpiece, 8k
), mô tả chủ thể, hành động, bối cảnh và phong cách nghệ thuật. Việc sử dụng tên nghệ sĩ (Artgerm, Greg Rutkowski
) giúp định hình phong cách rất hiệu quả. - Trọng số: Cú pháp
(glowing mushrooms:1.2)
tăng 20% sự “chú ý” của AI vào chi tiết nấm phát sáng. Bạn có thể dùng[word]
để giảm sự chú ý. - Negative Prompt: Liệt kê tất cả những lỗi thường gặp và tăng trọng số cho chúng (ví dụ:
(mutated hands and fingers:1.4)
) để AI né tránh, giúp kết quả sạch sẽ và đúng ý hơn.
c. Công thức cho DALL-E (trong ChatGPT) & Imagen (trong Gemini): Sức mạnh của ngôn ngữ tự nhiên
Khác với hai nền tảng trên, DALL-E và Imagen hiểu ngôn ngữ tự nhiên một cách đáng kinh ngạc. Bạn không cần dùng từ khóa rời rạc, thay vào đó hãy viết một đoạn văn mô tả chi tiết, như thể bạn đang kể một câu chuyện.
Công thức: "Một [bức ảnh/bức tranh/hình minh họa] [tính từ mô tả phong cách] ghi lại cảnh [chủ thể] đang [hành động]. Bối cảnh là [địa điểm] vào [thời điểm/thời tiết]. Không khí chung mang lại cảm giác [tâm trạng], với [chi tiết ánh sáng cụ thể]. Phong cách tương tự như của [nghệ sĩ hoặc trường phái nghệ thuật]. Đặc biệt, có dòng chữ '[nội dung văn bản]' được viết theo phong cách [phong cách chữ] trên [vị trí]."
Ví dụ:
"A photorealistic, vibrant photo of a modern coffee shop in Hanoi's Old Quarter. A young barista is carefully preparing a cup of egg coffee. Morning sunlight streams through the window, illuminating dust particles in the air and creating a warm, inviting atmosphere. On the chalkboard menu behind him, the words 'Today's Special: Cà Phê Toàn' are written in beautiful, elegant chalk calligraphy."
Phân tích công thức:
- Kể chuyện: Prompt này giống như một đoạn văn miêu tả, cung cấp đầy đủ chi tiết về cảnh, hành động, ánh sáng và không khí.
- Văn bản trong ảnh: Đây là thế mạnh vượt trội của DALL-E và Imagen. Bằng cách mô tả tự nhiên (“On the chalkboard menu… the words… are written…”), AI có thể tạo ra văn bản chính xác và hòa hợp với bối cảnh.
3. Công thức tạo video (Sora, Veo, Luma Dream Machine)
Viết prompt cho AI tạo video giống như viết kịch bản cho đạo diễn. Bạn cần mô tả cả hành động, chuyển động của máy quay, và các yếu tố nghệ thuật khác.
[MÔ TẢ CẢNH BAN ĐẦU], [HÀNH ĐỘNG CỦA NHÂN VẬT/ĐỐI TƯỢNG], [CHUYỂN ĐỘNG CỦA MÁY QUAY], [KHÔNG KHÍ VÀ ÂM THANH], [PHONG CÁCH HÌNH ẢNH/ĐIỆN ẢNH]
Ví dụ 1: A sweeping drone shot over a futuristic cityscape at dusk, neon lights reflecting on wet streets. Flying cars zoom past towering skyscrapers. The camera performs a slow, upward crane shot, revealing a colossal holographic advertisement for a new AI model. Soundtrack of ambient electronic music and distant city hum. Hyperrealistic, cyberpunk aesthetic, shot with an IMAX lens.
(Dịch: Một cú máy drone bao quát trên một thành phố tương lai lúc hoàng hôn, đèn neon phản chiếu trên những con đường ướt át. Những chiếc ô tô bay lướt qua các tòa nhà chọc trời cao ngất. Máy quay thực hiện một cú máy cẩu chậm rãi, hướng lên, tiết lộ một quảng cáo ba chiều khổng lồ cho một mô hình AI mới. Âm nhạc nền là nhạc điện tử không lời và tiếng ồn đô thị xa xăm. Phong cách siêu thực, thẩm mỹ cyberpunk, quay bằng ống kính IMAX.)
Ví dụ 2: Close-up on an elderly artisan's hands meticulously crafting a traditional ceramic vase. Dust motes dance in the warm sunlight streaming through a workshop window. The camera slowly pushes in, focusing on the intricate details of the clay. Sound of gentle sculpting tools and soft, classical acoustic guitar. Documentary style, natural lighting, filmed in 8K.
(Dịch: Cận cảnh đôi tay của một nghệ nhân lớn tuổi đang tỉ mỉ tạo hình một chiếc bình gốm truyền thống. Những hạt bụi nhảy múa trong ánh nắng ấm áp chiếu qua cửa sổ xưởng. Máy quay từ từ đẩy vào, tập trung vào các chi tiết phức tạp của đất sét. Âm thanh của dụng cụ điêu khắc nhẹ nhàng và tiếng guitar acoustic cổ điển êm dịu. Phong cách tài liệu, ánh sáng tự nhiên, quay bằng 8K.)
III. CẨM NANG “ĐỌC VỊ” TỪNG NỀN TẢNG AI LỚN
Mỗi AI có một thế mạnh. Hiểu được điều này sẽ giúp bạn chọn đúng công cụ cho đúng việc và viết prompt hiệu quả hơn.
Xem thêm về so sánh các mô hình AI tại: Mô hình AI nào mạnh nhất hiện nay?
1. Gemini (Google): Bậc thầy về ngữ cảnh và đa phương thức
- Thế mạnh: Cửa sổ ngữ cảnh (context window) siêu lớn, có thể “đọc” hàng nghìn trang tài liệu, hàng giờ video/audio trong một lần. Nó có khả năng “tìm kim trong đáy bể” với độ chính xác đáng kinh ngạc.
- Chiến lược Prompt: Đừng ngần ngại “ném” toàn bộ tài liệu, codebase (mã nguồn), hay file ghi âm cuộc họp vào prompt và yêu cầu nó tóm tắt, phân tích. Hãy kết hợp các phương thức, ví dụ: tải lên một video và hỏi “Dựa trên video này, hãy liệt kê các bước cần làm”.
2. ChatGPT (OpenAI) & Claude (Anthropic): Những nhà suy luận có cấu trúc
- Thế mạnh: Cả hai đều rất mạnh về suy luận logic và tuân thủ các chỉ dẫn phức tạp.
- Chiến lược Prompt cho Claude: Hãy sử dụng các thẻ XML (ví dụ:
<document>nội dung</document>
,<example>ví dụ</example>
) để phân tách rõ ràng các phần của prompt. Claude “đọc” cấu trúc này rất tốt. - Tận dụng Artifacts: Với các tác vụ liên quan đến lập trình hoặc viết lách dài, Claude cho phép bạn xem và chỉnh sửa kết quả (code, văn bản) trong một cửa sổ riêng biệt ngay cạnh cuộc hội thoại. Đây là tính năng cực kỳ hữu ích để lặp lại và tinh chỉnh sản phẩm.
- Chiến lược Prompt cho ChatGPT: Tận dụng triệt để tính năng “Custom Instructions” để thiết lập một vai trò và ngữ cảnh cố định cho mọi cuộc trò chuyện, giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo tính nhất quán.
IV. KỸ THUẬT BẬC THẦY: KHI PROMPT TRỞ THÀNH MỘT CHIẾN LƯỢC
Khi đã thành thạo những điều cơ bản, bạn có thể tiến đến các kỹ thuật nâng cao hơn, biến AI từ một công cụ thực thi thành một đối tác chiến lược.
1. Meta-Prompting: Dùng AI để tạo ra Prompt tối ưu hơn
Đây là một kỹ thuật rất thú vị: thay vì bạn tự nghĩ prompt, bạn hãy yêu cầu AI tạo ra prompt cho chính nó. Bạn giao cho AI một vai trò là chuyên gia prompt engineering, sau đó đưa ra một prompt gốc và yêu cầu nó phân tích, cải thiện và tạo ra các phiên bản tốt hơn. Kỹ thuật này giúp bạn tự động hóa quá trình tối ưu hóa và khám phá ra những cách diễn đạt hiệu quả mà bạn có thể chưa nghĩ tới.
2. Agentic Prompting: Giao việc cho một “Đội quân AI”
Đây là tương lai của AI. Thay vì viết prompt để nhận về một câu trả lời, bạn viết prompt để điều khiển một tác tử (agent) tự thực hiện một chuỗi hành động phức tạp. Ví dụ, bạn chỉ cần ra lệnh: “Hãy nghiên cứu thị trường cho sản phẩm X, phân tích 5 đối thủ hàng đầu, và đề xuất một chiến lược marketing”. Agent AI sẽ tự động tìm kiếm trên web, phân tích dữ liệu, và soạn thảo báo cáo mà không cần bạn chỉ dẫn từng bước. Đây không còn là lý thuyết, các framework như LangGraph, AutoGen hay các mô hình AI thế hệ mới với khả năng điều khiển công cụ (tool use) đang dần biến tầm nhìn này thành hiện thực.
V. GIẢI ĐÁP THẮC MẮC (FAQs): CÁC CÂU HỎI PHỔ BIẾN NHẤT VỀ PROMPT
Trong quá trình tư vấn và chia sẻ, Toàn nhận thấy có một số câu hỏi luôn được các bạn quan tâm. Mình đã tổng hợp và giải đáp một cách ngắn gọn, thẳng thắn ngay dưới đây.
1. Kỹ thuật Prompt có phải là một kỹ năng sớm lỗi thời không, khi AI ngày càng thông minh hơn?
Đây là một câu hỏi rất hay. Câu trả lời của Toàn là “Không, nhưng nó sẽ tiến hóa”. Đúng là các mô hình AI trong tương lai sẽ hiểu ý định của chúng ta tốt hơn, khiến việc viết các prompt đơn giản trở nên ít cần thiết hơn. Tuy nhiên, kỹ năng Prompt Engineering sẽ chuyển dịch từ cấp độ vi mô (viết từng lệnh) sang cấp độ vĩ mô (thiết kế chiến lược). Thay vì chỉ ra lệnh, bạn sẽ cần kỹ năng để:
- Thiết kế các quy trình làm việc tự động phức tạp (agentic workflows).
- Điều phối nhiều tác tử AI chuyên biệt cùng làm việc trong một dự án.
- Đặt ra các mục tiêu, ràng buộc và nguyên tắc đạo đức cấp cao cho hệ thống AI.
Vì vậy, đây vẫn là một kỹ năng cực kỳ giá trị, nhưng nó sẽ phát triển theo hướng chiến lược và tư duy hệ thống hơn là chỉ đơn thuần là kỹ thuật viết lách. Xem thêm về các vị trí công việc trong ngành AI tại: Các vị trí công việc ngành nghề trong lĩnh vực Trí tuệ nhân tạo.
2. Một prompt tốt thì nên dài bao nhiêu?
Không có một con số vàng nào cho độ dài của prompt. Một prompt tốt là một prompt “đủ dài để rõ ràng, đủ ngắn để súc tích”. Nguyên tắc của mình là:
- Với tác vụ đơn giản: Một câu lệnh ngắn gọn, đi thẳng vào vấn đề là đủ. Ví dụ: “Dịch đoạn sau sang tiếng Anh: [đoạn văn]”.
- Với tác vụ phức tạp: Cần một prompt dài hơn để cung cấp đủ 4 trụ cột: Bối cảnh, Vai trò, Nhiệm vụ cụ thể, và Định dạng đầu ra. Đừng ngại viết một prompt dài vài trăm từ nếu nó giúp AI hiểu chính xác yêu cầu phân tích phức tạp của bạn.
3. Viết các câu như “Bạn là chuyên gia hàng đầu” hay “Tôi sẽ tip cho bạn $200” có thực sự hiệu quả không?
Câu trả lời ở đây có hai phần:
- “Bạn là một chuyên gia…”: CÓ, rất hiệu quả. Như Toàn đã phân tích, việc gán vai trò (Persona) là một kỹ thuật nền tảng. Nó giúp AI định hình văn phong, cấu trúc câu và lựa chọn từ vựng phù hợp với vai trò đó.
- “Tôi sẽ tip cho bạn…”, “Mạng sống của tôi phụ thuộc vào câu trả lời này…”: KHÔNG trực tiếp hiệu quả, nhưng có tác động gián tiếp. AI không có cảm xúc hay ham muốn tiền bạc. Tuy nhiên, các mô hình này được huấn luyện trên một lượng dữ liệu khổng lồ từ internet. Các câu lệnh mang tính “khẩn thiết” hoặc “hứa hẹn” thường đi kèm với các yêu cầu chất lượng cao trong dữ liệu huấn luyện (ví dụ: các dự án trên Upwork). Do đó, AI có thể đã học được rằng những mẫu câu này thường tương ứng với một kết quả đầu ra chi tiết và nỗ lực hơn. Nói cách khác, nó không hiệu quả vì AI “muốn” tiền, mà vì nó nhận diện một mẫu (pattern) thường dẫn đến câu trả lời tốt.
4. Làm thế nào để bảo vệ thông tin nhạy cảm khi sử dụng AI?
Đây là vấn đề cực kỳ quan trọng, đặc biệt với các bạn làm trong doanh nghiệp. Nguyên tắc số một của Toàn là: “Đừng bao giờ đưa những gì bạn không muốn công khai lên các phiên bản AI công cộng”. Cụ thể:
- Tuyệt đối không: Nhập thông tin định danh cá nhân (PII), dữ liệu tài chính, mật khẩu, bí mật kinh doanh, hoặc chiến lược nội bộ vào các chatbot miễn phí như ChatGPT bản thường.
- Nên làm: Sử dụng các phiên bản AI dành cho doanh nghiệp (Enterprise) như gói ChatGPT Team/Enterprise, Gemini for Workspace, hoặc các dịch vụ trên nền tảng đám mây (Azure OpenAI, Vertex AI của Google) vì chúng thường có cam kết rõ ràng về việc không sử dụng dữ liệu của bạn để huấn luyện mô hình.
- Giải pháp tối thượng: Đối với các dữ liệu siêu nhạy cảm, hãy cân nhắc việc triển khai các mô hình ngôn ngữ mã nguồn mở trên hạ tầng máy chủ riêng (on-premise). Bằng cách này, dữ liệu của bạn không bao giờ rời khỏi công ty.
VI. KẾT LUẬN: PROMPT ENGINEERING LÀ MỘT CUỘC ĐỐI THOẠI
Sau tất cả, kỹ năng quan trọng nhất trong prompt engineering không phải là học thuộc lòng các công thức, mà là thay đổi tư duy. Hãy ngừng xem việc viết prompt là ra lệnh, và bắt đầu xem nó như một cuộc đối thoại lặp đi lặp lại. Câu trả lời đầu tiên của AI chỉ là một bản nháp. Kỹ năng thực sự nằm ở việc bạn phân tích bản nháp đó, đặt câu hỏi nối tiếp, và “huấn luyện” AI để nó ngày càng hiểu ý bạn hơn.
Trong tương lai, việc viết prompt sẽ ngày càng giống với việc giao việc cho một trợ lý con người thông minh. Chúng ta sẽ chuyển từ việc chỉ dẫn chi tiết (syntax-based) sang việc nêu rõ mục tiêu (intent-based). Và những người làm chủ được nghệ thuật “đối thoại” này sẽ là những người khai thác được nhiều giá trị nhất từ cuộc cách mạng Trí tuệ Nhân tạo.
Nếu bạn thấy bài viết này hữu ích, đừng ngần ngại chia sẻ nó. Và hãy đăng ký nhận bản tin từ website nguyenthieutoan.com để không bỏ lỡ những phân tích chuyên sâu về AI, Tối ưu Vận hành và Marketing nhé!
Xem thêm về các mẫu prompt cụ thể tại: Tổng hợp các mẫu prompt chuẩn cho từng công cụ AI